Soru: Annem bir ekmek fırınında 1996 yılından beri vardiyalı çalışmaktadır. 2009'da gözlerinde yaşanan sağlık problemleri sebebi ile hastaneden % 85 oranında özürlü raporu aldı ve aynı zamanda vergi indiriminden % 79 olarak faydalanmaktadır. Bu durumda;
1. Mevcut koşullarda gece çalışmasına gidemeyeceğini yasal olarak nasıl bir rapor alarak ispatlayabilir?
2. Gece boyunca çalıştığı müddette gece farkı ödenmedi halen de ödenmiyor, İşveren gece farkı ödemek zorunda mıdır? Ödemek zorunda ise işveren ödemeyi kabul etmez ise ne yapmamız gerekir?
3. Daha önceki bir yazınızda vardiya dönüşümlerinde en az 11 saat arada fark olmak zorunda diye yazmışsınız. Bu süre annemlerde 5-6 saati ancak bulabiliyor, bu konu hakkında nereye şikayette bulunabiliriz?
Cevap: İş Kanunu açısından saat 20.00 ila 06.00 saatleri arası gece süresi sayılıyor ve çalışma süresinin çoğu bu saat diliminde geçen işçilerin bu çalışma süreleri gece vardiyası sayılıyor.
Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe işçi postaları kullanılan işlerde, bir çalışma haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci çalışma haftası gündüz çalıştırılmaları suretiyle postalar sıraya konur. Gece ve gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme esası da uygulanabilir.
Postası değiştirilecek işçi kesintisiz en az onbir saat dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz.
Kadın işçilerin, gece postalarında çalıştırılabilmeleri için, işe başlamadan önce işyeri hekimi, işyeri ortak sağlık birimi, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırasıyla en yakın SGK, sağlık ocağı, Hükümet veya belediye doktorlarına muayene ettirilerek, çalışmalarına engel bir durumun olmadığına dair sağlık raporlarının alınması şart bulunuyor ve bu işçilerin muayenelerinin her altı ayda bir (Erkek işçilerde bu süre iki yılda bir) tekrarlanması gerekiyor. Yani sizin bir başvurunuz sonucu değil, rutin muayenelerle anneniz gibi kadın işçilerin gece çalışmasına uygun olup olmadıklarının periyodik olarak İşverenince teyit edilmesi zorunlu bulunuyor. Bunun dışında da anneniz gece çalışması nedeniyle sağlığının bozulduğunu bir raporla belgelerse işvereni, mümkünse gündüz postasında durumuna uygun bir iş vermek durumunda.
Zaten vardiyalı çalışan işçilerinin, her postada çalışan işçilerin ad ve soyadlarını kapsayan listeler ile bu işçiler için işe başlamadan önce alınması gerekli periyodik sağlık raporlarının bir nüshasının işveren tarafından ilgili Çalışma Bölge Müdürlüğüne verilmiş olması gerekiyor. Yine gece postalarında kadın işçi çalıştırmak isteyen işverenlerin gece çalıştırılacak kadın işçilerin isim listelerini ilgili Çalışma Bölge Müdürlüğüne göndermeleri de ayrıca gerekiyor.
Kadın işçilerin her ne şekilde olursa olsun gece postasında yedibuçuk saatten fazla çalıştırılması yasak bulunuyor. Ayrıyeten belediye sınırları dışındaki her türlü işyeri işverenleri ile belediye sınırları içinde olmakla beraber, posta değişim saatlerinde mutat vasıtalarla gidip gelme zorluğu bulunan işyeri işverenleri, gece postalarında çalıştıracakları kadın işçileri, sağlayacakları uygun araçlarla ikametgâhlarına en yakın merkezden işyerine götürüp getirmekle de yükümlü bulunuyorlar.
Gece zammı yasal bir zorunluluk değil, ama toplu iş sözleşmesine tabi kimi işyerlerinde gece vardiyası çalışmaları için yüzde 100 zamlı ücret biçiminde uygulanabiliyor.
Şevket TEZEL
26.09.2011
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder