Mobbing'e uğrayan çalışanın hakları

Mobbing, ülkemizde çalışanlar ve çalıştıranlar tarafından henüz yeni anlaşılmaya çalışılan bir sözcük. Mobbing sözcüğünün Türkçedeki karşılığı psikolojik tacizdir. Mobbing(psikolojik taciz); işyerinde gerçekleşen, bir veya daha fazla kişi tarafından, bir veya daha fazla kişiye,sistemli bir şekilde,düşmanca ve ahlakdışı bir yaklaşımla,süreklilik gösteren bir sıklıkla,çok çeşitli sebepleri olabilen, kişiyi sindirme amacı ile, kişinin özgüvenine uygulanan psikolojik saldırgan davranışlar olarak tanımlanıyor.

Çalışma hayatında psikolojik taciz uygulamalarının amacı, çalışanın tazminat almadan işten ayrılmasını sağlamak. Çalışanın tazminat almadan işten ayrılmasını sağlamak için patronlar değişik taciz yöntemleri uygulayabiliyor. Bunlar arasında yöneticinin çalışanı yok sayması, bir çalışana diğer çalışanlara oranla sürekli çok görev vermesi, çalışanlar arasında ayrım yapılarak herkese sözlü olarak yapacağı işin söylenerek psikolojik tacize uğrayan işçiye yazılı olarak yapacağı işlerin söylenmesi, işini gerektiği gibi yapan işçinin sürekli yetersizlikle suçlanması vb. konular yer almakta.
Yapılan araştırmalar, mobbing'e maruz kalanların çalışma hayatlarında zeka, dürüstlük, yaratıcılık, başarı gibi bir çok olumlu özellik gösteren kişiler olduğunu ortaya koymuştur.

Psikolojik taciz, çalışanların sağlıklarının bozulmasına, özgüven azalmasına, sosyal izolasyona, iş verimi düşüşlerine, depresyona ve hatta intihara neden olabiliyor.

Mobbing'e uğrayan çalışanın hakları
Mobbing'e uğrayan işçi;
' İş sözleşmelerini haklı nedenle derhal sonlandırabilir.
' Çalışma süresi bir yıl ve üzerinde ise kıdem tazminatına hak kazanır.
' İş kanununa göre eşit davranmama tazminatı alabilir.
' Borçlar Kanunu hükümlerine göre maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
' Medeni kanuna göre tazminat talep edebilir.
' İşten atılmış İSE (iş güvencesi kapsamında ise) işe iade davası açabilir.

Mobbing'e uğrayan işçi nereye başvuracak
Psikolojik tacize uğrayan çalışan ALO 170′e başvurarak yardım talebinde bulunabilir. İşten ayrılan işçi ücret ve tazminat gibi haklarını alamamışsa çalışma ve iş kurumu müdürlüğüne başvurabilir veya iş mahkemesinde dava açabilir.
Mobbing'e uğrayanların bakanlığa başvuru sayısı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ALO 170 hattına Mart 2011′den Mayıs 2012 tarihine kadar 2982 başvuru yapılmıştır. Başvuruların 1802′si özel sektörden, 1180′i kamudan gelmiştir. Kamuda ilk üçte sırasıyla; yüzde 17 ile hastaneler, yüzde 15 ile Milli Eğitim Bakanlığı yüzde 8 ile de üniversiteler yer alıyor.

Mobbing hakkında bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri arttıkça başvuruların zaman içerisinde sayısı da artabilir.
Mobbing çalıştayı

Mobbinng ile ilgili 23 Mayıs 2012 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi(ÇASGEM) tarafından 1. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbıng) Paneli Ve Çalıştayı düzenlendi. Çalıştaya akademisyenler, kamu kurum ve kuruluşları ile bir çok sivil toplum kuruluşunun temsilcileri katıldı. Panel ve çalıştayda mobbing konusu değişik yönleri ile tartışıldı.

Panel ve çalıştayın düzenlenmesini sağlayan başta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Faruk Çelik'e, Bakan Yardımcısı Sayın Halil Etyemez'e, ÇASGEM Başkanı Sayın İsmail Akbıyık'a, Başkan Yardımcısı Sayın Dr. Ali İhsan Sulak'a, Hukuku Müşaviri Sayın Av. Gürbüz Erdoğan'a ve Eğitim Uzmanı Sayın İsmail Akgün'e teşekkür ediyorum.
Günlük hayatımızda belki de bir çok kez mobbinge uğruyoruz. Ancak bunun farkında değiliz. Bu bağlamda mobbing'e uğrayıp uğramadığımızı bu alanda düzenlenecek olan panel, çalıştay gibi değişik etkinliklerden öğreneceğiz. Mobbing uygulamasını azaltmak için çalışanlara ve yöneticilere bu alanda eğitim alma yükümlülüğü getirilebilir.

Arif Temir