Emniyet kemerini takmayan şoför işçi işten çıkartılabilir mi

Emniyet kemerini takmayan şoför işçi işten çıkartılabilir mi?

Okurumuz Bilal ERSANLI soruyor: “Bir şirkette üç yıldır kamyon şoförü olarak çalışıyorum. İnşaat hafriyatlarını taşıyoruz. Noterden bugün bir kâğıt geldi. Kâğıtta şirket müdürünün imzası var, emniyet kemeri takmadığım için işten çıkartıldığımı yazıyor. Daha evvel emniyet kemeri konusunda kendisiyle birkaç kere tartışmıştım.

Müdür bana bu konuda birkaç kez yazı yazdı. Ben on beş yıllık şoförüm, kaza yapmışlığım yoktur, neden işime karışıyor anlamadım. Kemer beni sıkıyor, gün boyu ağır şartlarda çalışıyoruz zaten. Gazetelerdeki haberler kafamı karıştırdı. Patron beni bu yüzden işten çıkartabilir mi? Kıdem tazminatımı ve ihbar tazminatımı vermesi için ne yapmalıyım? Dava açsam kazanır mıyım?”

Sayın okurumuz haklı olarak dertli. İşsizliğin yüksek olduğu ülkemizde işsiz kalmak zor bir durum. Ancak ne yazık ki kendisine iç açıcı haber veremeyeceğiz. İşveren sizin işinize, iş güvenliği ile ilgili tedbirlere uymadığınız için hukuki açıdan haklı nedenle son vermiş.

İşçi İş Güvenliği Tedbirlerine Uymak Zorundadır

4857 sayılı İş Kanunun 77 inci maddesi uyarınca işverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler.

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar.

İş Kanunun 25 inci maddesinin (f) bendinde de “İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi” işverene haklı nedenle derhal fesih hakkı tanıyan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller arasında sayılmıştır.

İşverenin Gözetim Yükümlülüğü Vardır

İşverenin yükümlülüğü sadece iş sağlığı ve işçi güvenliği tedbirleri ile mesleğin icrası konusunda eğitim vermek ve koruyucu malzeme vermek değildir. İşveren ve işveren vekili işçinin verilen kask, eldiven, çelik burunlu çizme, tulum, maske gibi koruyucu malzemeyi kullanıp kullanmadığını gözetmek zorundadır.

Ayni şekilde İş Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereğince işveren işçinin işin gereği olarak alınması gereken emniyet tedbirlerini alıp almadığını da gözetmek zorundadır. Emniyet kemeri de bu tanım içerisine girer. İşverenin işçinin emniyet kemeri takıp takmadığını gözetlemesi doğaldır hatta işveren bununla yükümlüdür. Zira emniyet kemeri takmadan iş kazası geçirmeniz halinde işveren SGK tarafından sorumlu tutulacak ve kusurlu sorumluluk dolayısıyla zararlar kendisine rücu edilecektir.

Dava Açsanız da Kazanma Olasılığınız Düşük

Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarına göre, işverenin sorumluluğu yalnızca işin niteliğine uygun koruyucu malzeme vermesi ile bitmemekte, bunların kullanılmasını sağlamak ve önlemlerin uygulanıp uygulanmadığını sürekli denetlenmeyi de kapsamaktadır.

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi konu ile ilgili verdiği emsal niteliğindeki bir kararda “İşveren alınan tüm önlemlere uyulmasını temin etmekle, geniş bir kontrol mekanizması kurmakla da yükümlüdür. Çalışan kimsenin iş güvenliği kendi dikkat ve inisiyatifine bırakılamaz.” demektedir (Yargıtay 10. H.D. 17.04.1984, 2029/2140 Esas). Yargıtay’ın benzer nitelikte pek çok kararı vardır.

Yargıtay 2011/47935 sayılı 2011 tarihli bir kararında da işçinin emniyet kemeri takmaması nedeniyle iş akdinin feshini haklı bulmuştur. Yargıtay işçinin emniyet kemeri takmamasını “iş güvenliğini tehlikeye sokmak” olarak nitelendirmiş ve “ağır kusur” kapsamında görmüştür.

İşçilerin feshin ahlak ve iyi niyet sebeplerine aykırılık dolayısıyla yapılmadığı konusunda yargı yoluna başvurması her zaman mümkündür. Ancak verdiğiniz bilgiler dâhilinde dava açmanızı tavsiye etmeyiz.

Bünyamin ESEN

Sosyal güvenlik Denetmeni