İşe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin verilme süresi son gününün tatile rastlaması hali

İşe  giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin verilme süresi son gününün tatile rastlaması hali

GİRİŞ

Sözkonusu bildirgelerin verilmesi gereken sürenin son gününün hafta tatiline ya da ulusal bayram ve genel tatil gününe rastlaması halinde sözkonusu bildirgelerin “cezasız” olarak verilebilmesi için neye dikkat edilmeli?

Soruyu başka şekilde de sormamız mümkün: İşe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin SGK’ye verilmesi gereken son günün hafta tatiline ya da ulusal bayram ve genel tatil gününe rastlaması halinde, bildirgeler takip eden ilk iş gününde verilirse yine de idari para cezası uygulanır mı?

Konu, 01.08.2009 tarihinden itibaren daha da bir önem kazanmıştır. Zira bu tarihten itibaren 4/a statüsündeki sigortalılara ait işten ayrılış bildirgelerinin süresinde verilmemesi halinde de idari para cezası uygulaması başlamıştır.

Öte yandan, halihazırda SGK bilgisayar programları tatilleri görmemekte ve süreye dikkat etmeden verilen belgelere sistem idari para cezası kesmektedir. Buna bağlı olarak, yapılan itirazları Kurumun kimi üniteleri kabul edip cezaları kaldırırken kimileri itirazları kabul etmemektedir.

Yazımızda, özellikle 4/a statüsünde sigortalıların bildirimi üzerinde durulmuş, konu genel hukuk kuralları açısından değerlendirilerek SGK’ye verilen belgelerden aylık prim ve hizmet belgesi açısından bulunan çözüme paralel bir çözüm önerilmiştir.

I-AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNİN VERİLME SÜRESİ

5510 sayılı Kanunun 86.maddesi birinci fıkrasında işveren, bir ay içinde 4 üncü ve 5 inci maddeye tâbi çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tâbi sigortalıların; ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını, prime esas kazançlarını, prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asıl veya ek aylık prim ve hizmet belgesini, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakiler için en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer sigortalılar(4/a) için ise ait olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlü tutulmuştur.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 109.maddesi birinci fıkrasına göre ise işverenler, aylık prim ve hizmet belgelerini Kurumca çıkarılacak tebliğde belirtilen süre içinde Kuruma vereceklerdir.

Aylık Prim Ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine Ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğ’in “Aylık prim ve hizmet belgelerinin Kuruma verilme şekli ve süresi” başlıklı (2.2.1) maddesinde,

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanları çalıştıran;

• Özel nitelikteki işyeri işverenleri, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23’ünde,
• Resmi nitelikteki işyeri işverenleri ise, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7’sinde,

saat 23.59’a kadar e-Sigorta kanalıyla Kuruma göndermek zorundadırlar. Belgenin gönderilmesi gereken sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, aylık prim ve hizmet belgesi, son günü izleyen ilk iş günü saat 23:59’a kadar, Kuruma, e-Sigorta kanalıyla gönderilebilecektir.

Görüldüğü üzere aylık prim ve hizmet belgeleri açısından sorun ikincil mevzuatta çözüme kavuşturulmuştur.

II-SİGORTALI İŞE GİRİŞ VE İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGELERİ

4/a statüsündeki sigortalıların hem işe başlamalarının hem de işten ayrılışlarının Kanunda belirtilen sürelerde e-sigorta kanalı ile Kuruma gönderilmesi gerekmektedir. Aksi halde Kanunun 102.maddesi uyarınca her bir sigortalıdan dolayı en az bir asgari ücret olmak üzere idari para cezası uygulanmaktadır.

Ancak, bu bildirgelerin SGK’ye verilmesi gereken son günün hafta tatiline ya da ulusal bayram ve genel tatil gününe rastlaması halinde nasıl bir işlem yapılacağına ne Kanunda ne de ikincil mevzuatta(Yönetmelik, Tebliğ ve Genelgede) düzenlenmemiştir.

Belirtelim ki, bu başlık altında sözkonusu bildirgelerin verilme süreleri, istisnalar vb. üzerinde de durulmayacaktır. Ancak şunu söyleyelim ki bu bildirgelerin de istisnasız e-sigorta kanalı ile Kuruma gönderilmesi gerekmektedir.

Baştaki sorumuzu tekrarlarsak; sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin SGK’ye verilmesi gereken son günün hafta tatiline yada ulusal bayram ve genel tatil gününe rastlaması halinde, aylık prim ve hizmet belgesinde olduğu gibi, bildirgeler de takip eden ilk iş gününde verilirse yine de idari para cezası uygulanır mı?

Mevcut durumda, sistem para cezası üretiyor, ancak bize göre bu durum önemli bir eksiklik ve hukuka uygun değil. Uygulamanın aynen aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi sırasında olduğu gibi olması gerekmekte. Esasen genel hukuk uygulaması da bu yöndedir.

 

III- ÖRNEKLER VE ÇÖZÜM

III .1-Genel Hukukta Sorunun Çözümü

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 162 ve Borçlar Kanununun 77. maddeleri gereğince kanunen tatil olarak kabul edilen bir güne tesadüf eden vade, kendiliğinden bugünü takip eden ve tatil olmayan ilk güne geçer. Buna göre, aylık prim ve hizmet belgesi gibi sözkonusu bildirgelerin de gönderilmesi gereken sürenin son gününün tatile rastlaması durumunda, bunların e-Sigorta kanalı ile gönderilmesi gereken süre, tatili takip eden ilk iş gününün saat 23:59’una kadar sona ermelidir. Bu zaman süreci içinde gönderilmiş bildirgeler ise yasal sürede gönderilmiş kabul edilmelidir.

III .2- Örnekler

Yukarıdaki çözüme uygun birkaç örneğe aşağıda yer verilmiştir. Örneğin;

• 30.10.2010 tarihinde işe başlayacak olan sigortalıya ait işe giriş bildirgesinin verilmesi gereken son günü 29.10.2010 tarihi olduğundan ve bu tarihte ulusal bayram/resmi tatil olduğundan, 30.10.2010 Cumartesi, 31.10.2010’da Pazar olduğundan takip eden ilk iş günü olan 01.11.2010 tarihinde işe giriş bildirgesi verilirse süresinde verilmiş sayılmalıdır. Bildirim e-sigorta kanalı ile yapılacağından saat 23:59’a kadar yapılması da mümkün olmalıdır.
• Aynı şekilde bir işyerinde 17.01.2010 tarihinde çalışmaya başlayan sigortalılara ilişkin sigortalı işe giriş bildirgeleri, 16.01.2010 tarihinin Cumartesi, 17.01.2010 tarihinin de Pazar gününe rastlaması nedeniyle 18.01.2010 Pazartesi günü verildiği takdirde, sözkonusu bildirgelerin yasal süresi içinde verildiği kabul edilmelidir.
• 04.03.2010 tarihinde işten çıkan sigortalı için işten ayrılış bildirgesinin en son 13.03.2010 tarihinde Kuruma verilmesi gerekirken, 13.03.2010 ile 14.03.2010 tarihlerinin hafta tatiline rastlaması sebebiyle sigortalı işten ayrılış bildirgesinin 15.03.2010 Pazartesi günü Kuruma verilmesi halinde bildirimin süresinde yapıldığı kabul edilmeli ve bildirim e-sigorta kanalı ile yapılacağından saat 23:59’a kadar yapılması da mümkün olmalıdır.

 

SONUÇ OLARAK

Ortaya konulan sorun ile ilgili olarak Kurumun bir taraftan bilgisayar programlarında gerekli uyarlamayı yapması gerekirken, bir taraftan da konuyu bir talimatla düzenleyip kamuoyunu aydınlatması gerektiğini söyleyebiliriz.

 

Dr. Özkan BİLGİLİ
SGK Başmüfettişi