Yeni Çalışma İzinleri Kanunu

Yeni Çalışma İzinleri Kanunu

Çalışma izinlerini düzenleyen "ULUSLARARASI İŞGÜCÜ KANUN TASARISI" 28 Temmuz 2016 tarihinde Meclis genel kurulunda kabul edilerek yasalaşmıştır.

Bülten Özeti

• Yeni yasa nitelikli yabancı çalışanların işgücü piyasasına girişinin önündeki engellerin kaldırılması, sağlık, eğitim, mimarlık ve mühendislik meslek mensupları ile Ar-Ge alanında ve serbest bölgelerde çalışacak nitelikli personele, yabancı şirketlerin yönetici olan ve olmayan ortaklarına ve sınır ötesi hizmet sunucularına verilecek çalışma izni ve muafiyetlerde kolaylaştırıcı hükümler getirmeyi hedeflemektedir.
• Bürokratik işlemlerin sadeleştirilmesi için uluslararası işgücü politikası oluşturulması, yabancı personel ihtiyacının tespiti ve çalışma izni işlemleri merkezleştirilerek Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bu konularda yetkili kılınacaktır.
• Çalışma izni başvuruları yurt içinde doğrudan Bakanlığa, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçilikleri veya
• Başkonsolosluklarına yapılacak, eski yasadan farklı olarak çalışma izni ve çalışma izni muafiyet başvuruları "yetkili aracı kurum" tarafından da yapılabilecektir.
• Çalışma izni ayni zamanda oturma izni yerine geçecektir.
• Yabancı şirketlerin yönetici konumunda olan veya olmayan ortaklarına Türkiye'de ikamet edip etmemelerine göre çalışma izni verilecek veya muafiyet tanınacaklardır.

Yasanın getirdiği yeni kavram ve müesseseler;

Turkuaz Kart: Yabancıya, Türkiye’de süresiz çalışma hakkı, eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına ise ikamet hakkı veren belgedir. Kart sahipleri geçiş süresi sonrasında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanacaklardır.
Yetkili Aracı Kurum: Nitelikleri ve görev çerçevesi yönetmelikle belirlenen ve Bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum olup, çalışma izni başvuruları bu kuruluşlar tarafından da yapılabilecektir.
Uluslararası İşgücü Danışma Kurulu: Uluslararası işgücüne ilişkin mevzuat geliştirme çalışmalarını, ulusal ve uluslar arası gelişmeleri ve uygulamaları izlemek, Türkiye’nin ekonomik, sektörel önceliklerine uygun politika önerilerini Bakanlığa bildirmek ile görevlidir.
Yabancı Başvuru, Değerlendirme ve İzleme Sistemi: Yabancı istihdamı taleplerini almak, değerlendirmek ve uluslararası işgücünün etkilerini izlemekle görevli olacak.

Yasanın Ana Hatları

Amaç ve Kapsam

Amaç; uluslararası işgücüne ilişkin politikaların belirlenmesi,verilecek çalışma izni ve muafiyetlerine ilişkin usul ve esasların, yetki ve sorumlulukların düzenlenmesidir.
Kapsam: Yasa çalışmak için başvuruda bulunan veya çalışan, bir işveren yanında mesleki eğitim görmek üzere başvuruda bulunan veya görmekte olan, staj yapmak üzere başvuruda bulunan veya staj yapan yabancılar ile Türkiye’de geçici nitelikte hizmet sunumu amacıyla bulunan sınır ötesi hizmet sunucusu yabancıları ve yabancı çalıştıran veya çalıştırmak üzere başvuruda bulunan gerçek ve tüzel kişileri kapsar.

Uluslararası İşgücü Politikası

Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu: Uluslararası iş gücüne ilişkin mevzuat geliştirme çalışmalarını, ulusal ve uluslar arası gelişmeleri ve uygulamaları izlemek, Türkiye’nin ekonomik, sektörel ve bölgesel önceliklerine uygun politika önerilerini Bakanlığa bildirmek ile görevlidir.

Bakanlık, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu kararlarını dikkate alarak uluslararası işgücüne ilişkin politika belirleyecektir.
Yabancı Başvuru, Değerlendirme ve İzleme Sistemi yabancı işgücü etkilerini izleyecektir.

Çalışma İzninde Yetki

• Tüm çalışma izni ve çalışma izni muafiyetleri (serbest bölgelerde çalışacak yabancılar ve üniversitelerde görev yapacak yabancı öğretim elemanlarına verilenler dahil) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilecektir.
• Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamındakiler ile uluslararası anlaşmalarda istisna tutulan yabancılar çalışma izni almadan çalışabilecek.

Nereye Başvurulacak

• Yurt içi başvurular doğrudan Bakanlığa, yurt dışında ise konsolosluk ve büyükelçiliklere yapılır.
• Başvuruları "yetkili aracı kurum" tarafından da yapılabilecektir.
• Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılacak.
• Usulüne uygun başvurular otuz gün içinde değerlendirilecektir.

Çalışma İzninin Mahiyeti

• Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, ikamet izni yerine de geçecektir.
• Yurt dışından yapılan başvuruya istinaden çalışma izni verilen yabancı, çalışma izninin geçerliliğinin başladığı tarihten itibaren altı ay içinde
• Türkiye’ye gelmek zorundadır. Bu süre içinde Türkiye’ye gelmeyen yabancının çalışma izni iptal edilir.
• Çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti, yabancının pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerinin geçerlilik süresinden altmış gün daha kısa süreli olarak verilecektir.

Yeni Yasa İle Hedeflenen Nitelikli İşgücü:

Yabancı Mühendis Ve Mimarlar;

Yabancı uyruklu mühendis ve mimarlar proje bazlı ve geçici süre ile çalışma izni alarak mühendislik ve mimarlık mesleklerini icra edebilecekler. Diploma denkliği YÖK tarafından onaylanacaktır.

Sağlık ve Eğitim Hizmetleri:

Sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancılar, sırasıyla Sağlık Bakanlığı veya YÖK'ten ön izin alacaklardır. Ön izin alan bu meslek mensuplarının başvuruları "gerekli nitelik ve uzmanlığı taşımadığı" gerekçesiyle reddedilemeyecektir.

Yabancı Şirket Ortakları

• Yabancı şirketlerin yönetici konumundaki ortakları çalışma izni alarak çalışabilecektir.
• Anonim şirketlerin Türkiye’de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyesi ve diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortağı çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilecektir.
• Yabancı şirket ortaklarının sermaye payı değerlendirmede göz önünde tutulacaktır.

Sınır ötesi Hizmet Sunucuları

Türkiye’de gerçekleştirdiği faaliyetleri yüz seksen gün içinde doksan günü geçmeyen sınır ötesi hizmet sunucusu, çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilecektir.

Ar-Ge Alanında Çalışacak Yabancılar

Ar-Ge Merkezi sertifikalı şirketlerde çalışacak yabancı personel için Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşü aranacaktır.

Serbest Bölgelerde Çalışacak Yabancılar

Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında çalışacak yabancı personelde de Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşü aranacaktır.

Yabancı Öğrenciler

Yabancı ön lisans ve lisans öğrencileri part-time, mezun olan ve lisansüstü öğrenimdekiler ise çalışma izni alarak tam gün olarak çalışabilecekler.

Çalışma İzni Türleri

Süreli Çalışma İzni

• Yabancıya iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla, gerçek veya tüzel kişiye ya da kamu kurum veya kuruluşuna ait belirli bir işyerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıl geçerli çalışma izni verilecek.
• Aynı işverene bağlı olarak ilk uzatmada en çok iki yıl sonraki uzatmalarda ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verilecek.

Süresiz Çalışma İzni

• Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilecek.
• Süresiz çalışma izni sahibi yabancılar Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanır. Seçme, seçilme ve kamu görevine girme hakkı ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü yoktur.
• Yabancı şirketlerin yönetici ortaklarına da süresiz çalışma izni verilebilecek.

Bağımsız Çalışma İzni

• Profesyonel meslek mensubu yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilecektir.
• Bağımsız çalışma izni verilecek yabancının; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi, yabancı şirket ortağı ise sermaye payı gibi kıstaslar göz önüne alınacaktır.

Turkuaz Kart

• Eğitim düzeyi, mesleki deneyimi,bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin ülke ekonomisine etkisi olumlu bulunan veya akademik alanda uluslararası kabul görmüş çalışmaları olan yabancılara ilk üç yılı geçiş süresi olmak üzere Turkuaz Kart verilecektir.
• Geçiş süresi sonunda süresiz Turkuaz Kart verilen yabancı süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanacak, eş ve bakmakla yükümlü oldukları çocuklarına ikamet izni yerine geçen bir belge verilecektir.
• Geçici koruma sağlanan yabancılara Turkuaz Kart verilmeyecektir.

Çalışma İzninin İstisnai Olarak Verilebileceği Yabancılar

• Türkiye'ye işgücü ve sermaye açısından katkısı olacak nitelikteki yabacılar veya alanında kendini kanıtlamış bilim adamı ve sporcular.
• Kuzey Kıbrıs ve Avrupa Birliği ülke vatandaşları.
• Türk vatandaşı ile evli olup eşiyle Türkiye'de yaşayanlar.
• Sınır ötesi hizmet sağlayıcılar.
• Belli bir süre için Türkiye'de gerçekleştirilen bir projede çalışanlar.
• Yabancı misyonlarda diplomatik dokunulmazlığı olmadan çalışanlar.

Uluslararası Koruma Kapsamında Olan Yabancılar

• Uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş veya şartlı mülteci yabancılar; uluslararası koruma başvurusu tarihinden,
• Geçici koruma sağlanan yabancılar ise geçici koruma kimlik belgesinin düzenlendiği tarihten altı ay sonra çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti almak için başvurabilirler.

Çalışma İzni ve Çalışma İzni Muafiyetinin Reddi veya İptali

Reddedilecek bazı çalışma izni başvuruları aşağıdadır;

• Sahte ve yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan,
• Sadece Türk vatandaşlarına hasredilen işler için yapılan,
• Türkiye’de çalışması kamu güvenliği ve sağlığı açısından sakıncalı olanlarca ve resmen tanınmamış ülke vatandaşlarınca yapılan,
• Bakanlıkça belirlenen kriterleri karşılamayan başvurular.

Çalışma İzni ve Muafiyetinin iptalini gerektiren bazı nedenler aşağıdadır;

• Yabancının izin geçerlilik tarihinden itibaren 6 ay içinde Türkiye’ye gelmemesi,
• Çalışmasının herhangi bir nedenle sona ermesi,
• Pasaport veya pasaport yerine geçen belge süresinin uzatılmaması,
• Türkiye’de çalışmasının kamu güvenliği ve sağlığı açısından sakıncalı bulunması,
• Sağlık sebepleri ve mücbir sebepler dışında süreli çalışma izinlerinde aralıksız olarak 6 aydan, bağımsız çalışma sürelerinde ise aralıksız olarak 1 yıldan uzun süre Türkiye dışında kalması.

İdari itiraz ve yargı yolu

• Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti başvurusunun reddi ve düzenlenen belgelerin iptali kararları, yabancı çalıştıran işverene veya bağımsız çalışma izni, süresiz çalışma izni ya da Turkuaz Kart sahibi yabancıya Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir.
• İlgililer tarafından tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde Bakanlığa itiraz edilebilir. İtirazın reddedilmesi halinde idari yargı yoluna başvurulabilir.

Yetkili Aracı Kurum

Çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti başvuruları, nitelikleri ve görev çerçevesi yönetmelikle belirlenen aracı kurum tarafından da yapılabilecektir.

Bildirim Ve Sosyal Güvenlik Yükümlülüğü

• Yabancı çalıştıran işverenler ile süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunan yabancılar, çalışma izninin veya çalışma izni muafiyeti kapsamında çalışmanın başlaması ve sona ermesi durumu ile çalışma izni veya muafiyetinin iptalini gerektirecek halleri 15 gün içinde Çalışma Bakanlığına bildirecekler.
• Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti alan yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi yerine getirecektir.
  .

Geçiş Hükümleri/Daha Önce Verilen İzinler

• Bu yasanın yürürlüğünden önce verilen çalışma izinleri süreleri bitene kadar geçerlidir.
• İşlemleri devam eden çalışma izni başvurularında, bu Kanunla yapılan değişikliklerden önceki mevzuat hükümlerinin başvuru sahibi lehine olan hükümleri dikkate alınacaktır.
• Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar mevcut düzenlemelerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.