7 Soruda stajyerler

 I.Kimler Stajyer Statüsündedir? Hangi Stajyerler SGK’ya Tabidir?

Teorik eğitimleri desteklemek ve mesleki anlamda pratik bilgiyi desteklemek için sürdürülen faaliyete staj denir. Bu sürece dâhil olan kişiye ise stajyer denir.Stajyerler gönüllü ve zorunlu olmak üzere ikiye ayrılır.

Gönüllü stajlar, okulların zorunluluk bildirmediği ve not bazında değerlendirilmeyen stajlardır. Bu stajyerler okulları zorunlu tutmadığı halde meslek öğrenmek, tatil günlerini değerlendirmek, tecrübe edinmek amacıyla şirketlerde staj yaparlar.

Zorunlu stajlar, okul tarafından zorunlu olarak yaptırılan, not sistemine dâhil edilen ve sigortalılığı okul tarafından desteklenen stajlardır. Bağlı bulundukları okulların/bölümün/mesleğin bir gereği olarak belirlenen dönem aralığında stajlarını zorunlu olarak gerçekleştirirler.

Kişi ister zorunlu ister gönüllü olarak staj yapsın sigortalı olarak gösterilmek zorundadır.

II.Zorunlu stajyer ve gönüllü stajyerlik arasındaki fark nedir?

•    Zorunlu stajda SGK işe giriş bildirgesi okul tarafından 19-stajyer sigortalılık kodu ile, gönüllü stajda SGK işe giriş bildirgesi işveren tarafından 1-Tüm Sigorta kollarına tabi sigortalılık kodu ile yapılır, normal çalışanlar gibi işlem yapılır.
•    Zorunlu stajda stajyere ödenen ücretten hiçbir yasal kesinti yapılmaz, gönüllü stajyerin almış olduğu ücret tüm yasal kesintilere tabidir.
•    Zorunlu stajda emeklilik primi ödenmediğinden staj dönemi sigorta başlangıç tarihi kabul edilmez, prim gün sayısı dikkate alınmaz. Gönüllü stajda prim ödemeleri yapıldığında ödenen prim gün sayıları emeklilik hesaplamasında dikkate alınır.
•    Zorunlu stajda 3308 Sayılı kanun kapsamına girmeyen ve de mesleki eğitim görmeyen bir öğrenciye ücret ödeme zorunluluğu yoktur, gönüllü stajda normal çalışan olarak göründüğünden en az asgari ücret ödemesi yapılması gerekir.
•    Zorunlu stajyerler, sadece Kısa Vadeli Sigorta Kolları kapsamında sigortalanırlar. Kısa vadeli sigorta kolları ise İş Kazası ve Meslek Hastalıkları, Hastalık ve Analık durumlarını kapsamaktadır. Gönüllü stajyerler, normal bir çalışan gibi sigorta girişi yapıldığı için Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi – Uzun Vadeli Sigorta Kolları Primi – Genel Sağlık Sigortası primi gibi tüm sigorta kollarına dâhildir.

III.Stajyerlere ücret ödenmesi zorunlu mudur?

Zorunlu stajyer olan üniversite öğrencilerine ücret ödenmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. İşyerinin ücret ödemeyi tercih etmesi durumunda ise stajyerin alacağı ücretten Gelir Vergisi ve Damga Vergisi kesilmesi gerekir. Bu durum sadece teknik eğitim veren yükseköğretim kurumları için farlılık gösterir. Bu okullarda öğrenim gören kişilere staj yapması halinde, yirmi ve üzeri personeli olan işyerleri tarafından en az aylık net asgari ücretin %30’u, yirmi kişiden az personeli olan işyerleri ise en az aylık net asgari ücretin %15’ i kadar ücreti ödemekle yükümlüdür ve bu kişiler için vergi kesintisi yapılmamaktadır.

IV.Stajyerlerin işten çıkışının sgk’ya bildirimi nasıl olmalıdır?  

Stajyerlerin işten ayrılış bildirgesi düzenlenirken, işten çıkış kodu genellikle 05. Belirli İş Sözleşmesinin Sona Ermesi,18.İşin Sona Ermesi ve 22.Diğer Nedenler olmak üzere üç farklı kod kullanılmaktadır. Sözleşmenin, stajın ve çalışmanın niteliğine göre en uygun çıkış kodu seçilmesi gerektiğinden, özellikle staj bitimi ve sona ermesi ile ilgili özellikle bir başlık içeren kod numarası bulunmadığından genel olarak 22. Diğer Nedenler kodu kullanılmaktadır.

V.İş ve sosyal güvenlik yönünden stajyerlerin durumu

6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu Madde 2’de de belirttiği gibi, bu kanun kapsamına çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın dâhil edilmiştir. Aynı kanunun 6. Maddesi 4. Bendinde belirtildiği üzere Stajyer ve Çıraklar, İş sağlığı ve güvenliği kapsamını belirleyen çalışan sayısını etkilememektedir.

“ (4) (Ek: 10/9/2014-6552/16 Md.) Birinci fıkranın (a) bendine göre yapılacak görevlendirme süresinin belirlenmesinde 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan çırak ve stajyerler, çalışan sayısının toplamına dâhil edilmez.”
Burada bahsedilen stajyer zorunlu stajyerler için geçerlidir, gönüllü olarak stajyerler normal çalışan statüsünde değerlendirilecektir.

VI.Staj sürelerinin emekliliğe etkisi

Yasal düzenlemeler gereği zorunlu staj döneminde Kısa Vadeli Sigorta Kolları olarak adlandırılan İş Kazası, Meslek Hastalığı ve Hastalık Sigortası Primi ödenmektedir. Bu sigorta staj yapan öğrenciye yalnızca iş kazası ve meslek hastalığına karşı koruma sağlamaktadır. Fakat emeklilik hesaplamalarında Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası Primini kapsayan Uzun Vadeli Sigorta Kollarıdikkate alınmaktadır.Zorunlu stajyerlerin bu sigorta kolu kapsamı dışında kalmaları nedeniyle, emeklilik hesaplanmasında primi ödenmeyen bu süreler hizmet olarak değerlendirilmemekte, sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmemektedir.

Staj zorunluluğu olmayan, gönüllü stajyerlerin staj dönemleri ise, normal çalışan statüsünde değerlendirilmekte ve tüm sigorta kollarına tabi tutulmaktadır. Emeklilik hesaplanmasında bu süreler dikkate alınmakta ve sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmektedir.

VII.Öğretmenlerin stajyerliği

Öğretmenlerin stajyerliği dediğimizde iki farklı husustan bahsedeceğiz. Bunlardan birisi meslek edinimi tamamlamış ve gerekli Yasal prosedür ve gereklilikleri yerine getirmiş göreve başlamaya hazır öğretmen adayları, diğeri ise pedagojik formasyon sırasında öğrenimi gördüğü Kurum tarafından belirlenen öğretim yerine sürekli olmayıp geçici bir şekilde belirli saatlerde stajyer öğretmenlik yapılmasıdır.

1-Aday Öğretmenlik/Stajyer Öğretmenlik

Meslek grubu gerekliliklerini tamamlayan öğretmen adayları kısa bir süre stajyerlik geçirmektedir. Bu süre içerisinde öğretmen adayları mesleğe kazandırılmakta ve aday öğretmenlik süreci boyunca da ücret ve diğer hakları saklı kalmaktadır. Kadrolu öğretmenler gibi ücret ve primleri yatırılmaktadır.

2-Pedagojik Formasyon Eğitimi Sürecinde Stajyer Öğretmenlik

Pedagojik Formasyon Eğitimi sürecinde bazı lisans öğrencileri uygulamalı öğretmenliğe yerinde katılmak için lisans eğitimini aldığı kurum tarafından MEB’e bağlı eğitim ve öğretim kurumlarından birinde, haftada bir gün (ya da daha fazla) olmak üzere stajyerlik yapmaktadır. Bu süre içerisinde öğretmenlik mesleğinin gerekliliklerine tanık olmaktadırlar. Stajyer öğretmenlikte, stajyer öğretmen herhangi bir ücret almamaktadır. Fakat staj dönemi boyunca “iş kazası ve meslek hastalığı” sigorta kolları primi yatırılmak zorundadır. Bu primler stajyer öğretmenin Pedagojik Formasyon Eğitimi aldığı ve MEB’ e bağlı bir okula staj için gönderen Lisans Kurumu tarafından yapılmalıdır. Staj dönemini geçirdiği okulda herhangi bir ücret ve prim ödemesi yapılmamaktadır.

Aktif, 27 Temmuz 2016.