Refakatçi İzni
Hocam Merhaba,
Bir konuda bilgi rica edecektim. Bir yakınımın midesin de tümör var tedavi görmesi lazım. Bakacak kimse olmadığı için eşi bakacak. Ancak eşi de …… kolejinde çalışıyor. İzin alma sorunu var. Kanunda bu durumlarda refakatçi izni veya benzeri bir izin var mı?
Yardımınızı rica eder,
iyi çalışmalar dilerim.
Saygılarımla
Siz Sordunuz Nevzat Erdağ Yanıtladı :
4857 Sayılı İş yasasında Refakatçi İzni
4857 Sayılı iş yasamızın 74. Maddesinde geçen kadın işçinin doğum sonrası talep edebileceği 6 aylık ücretsiz izin dışında işçi bakımından yasal bir ücretsiz izin söz konusu değildir.
Çalışma yaşamımızda sıkça karşılaştığımız bir uygulama olan ücretsiz iznin zorlama yolu ile karşı tarafa dayatılması iş yasamız açısından mümkün değildir. Bu nedenle gerek işçi ve gerekse işveren bakımından ücretsiz izin ancak karşılıklı anlaşma yoluyla uygulanabilir.
İşçi, işverenin kabul etmemesine karşın ücretsiz izine ayrılmaya kalkarsa iş kanunun 25. maddesinde işverene verilen haklı fesih sebebi durumu doğacaktır. Bu konuda Yargıtay 9.Hukuk Dairesinin. 17.01.1991 tarih 9343Esas 199 sayılı kararında
“Hasta olan çocuğunu her gün aşıya götüreceğinden bahisle 6 ay ücretsiz izin talebini işverenin kabul etmeyerek çocuğunu hastaneye götürmek için zaman, zaman kendisine izin verilebileceği işçiye bildirilmiştir.
Bunun üzerine işçinin işe gelmemesi işveren açısından hizmet akdini derhal fesih etme hakkını doğurur.”
Görüldüğü gibi Yargı da işçinin geçerli bir mazeret öne sürse dahi işverenin rızası olmaksızın ücretsiz izine çıkamayacağını açık bir biçimde ifade etmektedir.
Devlet Memurlarında Refakatçi İzni
Devlet memurlarına verilecek hastalık raporları ile hastalık ve refakat iznine ilişkin usul ve esaslar kanun ve yönetmelik uyarınca düzenlenir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “ hastalık izni” başlıklı değişik 105 inci maddesinde durum şöyle açıklanmıştır:
3 Ay Ücretli Refakat İzni
“…Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.”
* Refakat izni için “bakmakla yükümlü olunması” şart koşulmamıştır. Sadece anne, baba, eş ve çocuk için, tedavisinin uzun süreceğinin bir sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi yeterli görülmüştür.
* 3 aya kadar refakat izni verilecektir.
* Bu süre bir katına uzatılabilecektir.
* Refakat izni sırasında memur maaşını alacaktır. Madde metnin “izin verilir” şeklinde düzenlenmiştir. Aylıksız izin demediği için memura maaş verilecektir.
* Yine madde metni “verilir” şeklinde düzenlendiği için idarenin bu izinde takdir hakkı bulunmamaktadır.
Refakatten Dolayı Aylıksız İzin
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108. Maddesinde;
“A) Memura, 105 inci maddenin son fıkrası uyarınca verilen iznin bitiminden itibaren, sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine on sekiz aya kadar aylıksız izin verilebilir.”
Hasta olan memura, 105. maddenin son fıkrası uyarınca refakat izni verilmektedir. Eğer bu izin süresi yetmez ise, istek halinde memura 18 aya kadar aylık izin verilebilir. Madde metni “verilebilir” şeklinde düzenlendiği için bu konuda idarenin takdiri esastır. Bu izin için yine sağlık kurulu raporu gerekmektedir.
İşveren İşçisine Refakatçi İzni Vermek Zorunda Mıdır?
Bilindiği üzere çalışanların izinleri konusunda Yasamız oldukça açık ve geniş bir yorum içermektedir. Siz değerli site ziyaretçilerimizden oldukça sık soru gelen bir konu olması sebebi ile “Refakatçi İzni” konusuna değineceğiz.
22.5.2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanununun “Hafta tatili ücreti” başlıklı 46. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde,( evlenmelerde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin sürelerinin, (c) bendinde de, bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinlerinin, çalışılmış günler gibi hesaba katılacağı öngörülmüştür.
Aynı Kanunun “Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller” başlıklı 55. maddesinde de, yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller sıralanmıştır. Söz konusu maddenin birinci fıkrasının (i) bendinde, işçilerin evlenmelerinde üç güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının ölümünde üç güne kadar verilecek izinlerin yıllık izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılacağı öngörülmüştür.
4857 sayılı İş Kanununda, işçilere refakatçi izni verileceğine ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir.
Dolayısıyla, işçiye, refakatçi izni verilip verilmeyeceği hususu, iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde bu konuda herhangi bir hüküm bulunmaması halinde, işverenlerin takdirinde bulunmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder