Ücretsiz izin

Yasal hak olarak ücretsiz izinler

Ücretsiz izin kavramının tanımı ve nasıl kullanılacağı ile ilgili hususlar kanunda açıkça belirtilmemiştir. 4857 Sayılı İş Kanunu Madde 56 ve 74’te işçiye hak olarak verilen ücretsiz izinler dışında diğer tüm ücretsiz izinlerin tarafların rızasıyla kullanılması gerekmektedir.

Bahsedilen izinlerden Madde 56’da belirtilen, yıllık iznini başka bir şehirde geçirecek olan işçiye, talep etmesi durumunda verilen 4 günlük ücretsiz yol iznidir. Bu izin, gidiş dönüş sürelerinde işçinin yolda geçireceği süreler gözetilerek, işçiye kanunen tanınmış bir haktır. İşçinin talebi durumunda işveren, bu izni vermekle yükümlüdür.

Madde 74’te bahsedilen ise, doğum nedeniyle raporlu olan kadın işçinin, raporu bitiminde talep etmesi durumunda, 6 aya kadar kullanabildiği ücretsiz doğum iznidir. Bu izinler kanunen tanınmış bir hak olduğu için işverenin rızası aranmaz.

İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinde aksi belirlenmediği sürece işçinin kullandığı diğer mazeret izinleri, işverenin inisiyatifinde, ücretli ya da ücretsiz olarak kullandırılabilir.

Ücretsiz izin nasıl alınır? ücretsiz iznin yasal bildirimleri nasıl yapılmalıdır?

İşçi ücretsiz izin talep edecek ise bunu yazılı olarak işverene bildirmek zorundadır. Ücretsiz izin dilekçesi işveren tarafından kabul edilen ve ücretsiz iznine çıkan işçiye bu günler için ücret ödemesi yapılmaz, SGK primi tahakkuk etmez. Ücretsiz izinli günler için Sosyal Güvenlik Kurumuna eksik gün bildirimi yapılır. Bu süre içerisinde iş sözleşmesi askıda kalacaktır.

İşveren personelleri ücretsiz izne çıkarabilir mi?

İşveren, işçileri ücretsiz izne çıkmaya zorlayamaz. Ücretsiz izin için işçinin rızasını almak zorundadır. İşveren tarafından ücretsiz izne çıkmaya zorlanan işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.

Ücretsiz izinde hafta tatili ücreti

Her işçi haftalık 45 saat çalışması sonrası 7 günlük zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat hafta tatili yapmalıdır. Buradan yola çıkarak hafta bitiminde ücretsiz izne ayrılacak personelin bu izinleri, 45 saatlik çalışmasının bitiminde başlatılamaz. Haftalık çalışmasını tamamlayan işçi o haftanın ücretine hak kazanmış olacağından hafta tatili ücreti ödendikten sonraki gün itibariyle ücretsiz izin günleri hesaplanmalıdır.

Ücretsiz izinli olan günler kıdem süresine dâhil edilir mi?

İster iş kanununda işçiye hak olarak verilen ücretsiz izinler olsun isterse işverenin inisiyatifiyle kullandırılmış olsun, sözleşme askıda kabul edildiğinden kıdem süresi hesaplanırken ücretsiz izinde geçen süreler hesaba katılmaz. İşçinin kıdem süresi ücretsiz izinde olduğu günler kadar geri tarihe kayar.

İşçinin ücretsiz izinde başka bir işyerinde çalışması durumu

İşveren, ücretli ya da ücretsiz izne ayrıldığı dönemde başka bir işte çalıştığı tespit edilen işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir. Bu durum işçinin sadakat borcuna aykırı davranması olarak değerlendirilir ve fesih için bir haklı neden teşkil eder.

Ücretsiz izinde sağlık hizmetlerinden yararlanma

Yasada hak olarak verilen yol ücretsiz izni ve doğum ücretsiz iznini kullanan personeller izinli oldukları günler için sağlık hizmetlerinden eş ve çocuklarıyla beraber yararlanmaya devam ederler. Ücretsiz izinli olunan günler için SGK prim ödemeleri yapılmadığı halde kanunen hak olarak verilen izinleri kullandığı günlerde sağlık hizmetleri kesintiye uğratılmaz. Fakat yasada belirtilmeyen işverenin inisiyatifi ile işçiye verilmiş ücretsiz izinlerin 10 günü aşması durumunda gelir testi yaptırılarak GSS primi ödendiği takdirde sağlık hizmetlerinde faydalanmaya devam edilir. 10 günden kısa süren izinler için sağlık hizmetleri kesintisiz devam edecektir.

Kaynak : Aktif 26 Ağustos 2015.