Kısmi süreli çağrı üzerine geçici iş sözleşmesi ile çalışanların yıllık izinleri

Kısmi süreli, çağrı üzerine, geçici iş sözleşmesi ile çalışanların yıllık izinleri ve toplu izin kullanılması

4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçiler işyerine girdiği günden başlayarak, deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olanlara işyerindeki kıdemlerine ve yaşlarına göre yıllık ücretli izin verilmektedir.

İşçinin işyerine giriş tarihinden itibaren deneme süresi de dahil olmak üzere, her çalışma yılını tamamlaması halinde o yıla ilişkin ücretli izne hak kazanır. Uygulamada çok sıkça rastlanıldığı üzere, bir yıldan az süre için orantılı olarak yıllık ücretli izin hakkı doğmaz.

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,

b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,

c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,

az olamayacaktır.

Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.

Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanlar yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlar gibi yararlanır ve farklı işleme tabi tutulmazlar.

Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanlar iş sözleşmeleri devam ettiği sürece her yıl için hak ettikleri izinleri bir yıl sonraki izin süresi içine isabet eden kısmi süreli iş günlerinde çalışmayarak kullanır.

Kısmi süreli ya da çağrı üzerine çalışan işçilerle tam süreli çalışan işçiler arasında yıllık izin süreleri ve izin ücretleri konularında bir ayırım yapılamaz.

Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar işyerindeki kıdemine ve yaşına uygun olarak 4857 sayılı İş Kanunun 53. maddesinde ki izin sürelerinden yararlanırlar. İşçi izin kıdemine uygun olan süre ne kadar ise o kadar kullanır. İşyerinde kısmi süreli olarak bir yıldan beri haftanın iki günü iki saat çalışan işçiye 14 gün izin verilecektir. İzin 14 gün olmasına rağmen izin ücreti 4 saat olarak ödenecektir. İzin süresi bakımından dikkat edilirse burada bir hak kaybı bulunmamaktadır. Şöyle ki; işçi çalışmış olsaydı 14 günlük süre içerisinde zaten iki gün ikişer saat çalışacaktı. Tam sürelide olduğu gibi 4857 sayılı yasanın 53. maddesindeki izinlerin üçe bölünmesi ve bir bölümünün on günden aşağı olmaması uygulaması kısmi süreli çalışanlar içinde geçerlidir.

Kısmi süreli ve çağrı üzerine çalışanlara, izin dönemine rastlayan çalışması gereken sürelere ilişkin ücretleri yıllık izin ücreti olarak ödenir.

Birden çok işyerinde kısmi süreyle çalışan işçi, bir yıllık süreyi ilişkin olduğu işyeri bakımından doldurduğu takdirde yıllık ücretli izine hak kazanır. İzin uygulamasının her işveren tarafından ayrı ayrı tarihlerde uygulanması söz konusu olabileceği gibi bu şekildeki uygulamada da işçi açısından bir işverenin iş yerinde izinli iken diğer bir işverenin işyerinde çalışıyor olabilecektir. İşçi bütün işyerlerinde yıllık ücretli izinlerini aynı tarihte kullanırsa sorun yaşamayabilir.

Toplu İzin Uygulaması

Yıllık İzin Yönetmeliği’nin 10 maddesi toplu izin kullanımının düzenlemiştir.

Yıllık İzin Yönetmeliği’nin 10. maddesine göre, işveren veya işveren vekili Nisan ayı başı ile Ekim ayı sonu arasındaki süre içinde, işçilerin tümünü veya bir kısmını kapsayan toplu izin uygulayabilir.

Bu uygulamaya gidildiğinde, izin kurulu izin çizelgelerini, toplu izne çıkacak işçiler aynı zamanda izne başlayacak ve Kanunun 53 üncü maddesindeki izin sürelerine ve yol izni isteklerine göre her işçinin izin süresinin bitimini gösterecek biçimde düzenler ve ilan eder.

Toplu izin dönemleri, bu dönemlerde henüz yıllık ücretli izin hakkını kazanmayan işçileri de kapsayacak şekilde belirlenebilir. Şu kadar ki, ertesi yıl veya yıllarda bu toplu izin yönteminin uygulanmaması halinde, bu durumda olanların gelecek yıllık ücretli izne hak kazanacakları tarih, genel esaslara göre belirlenir.

Toplu İzin Uygulaması Dışında Tutulacak İşçiler

Yıllık İzin Yönetmeliği’nin 11. maddesine göre, toplu izin uygulanması halinde işveren veya işveren vekili, işyerinin korunması, işyerindeki araç, gereç, donatım veya makinelerin bakımı, hazırlanması, temizlenmesi veya güvenliğinin sağlanması gibi zorunlu durumlar için yeter sayıda işçiyi toplu izin dışında tutabilir.

Bu durumda olanların yıllık izinleri toplu izin döneminden önce veya sonra diledikleri tarihte verilir.

Mehmet Fatih GELERİ

İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı